Από τη φιλελληνική στράτευση στην «έξοδο προς την Ανατολή»: Η σαινσιμονική οπτική για την αναγεννημένη Ελλάδα (1825-1835)

Τίτλος

Ημερομηνία

6 Φεβρουαρίου 2021

Περίληψη

«Οι ιδέες του Ανρί Σαιν-Σιμόν (1760-1825) αποτέλεσαν τη βάση για να συγκροτηθεί ένα από τα σημαντικότερα ρεύματα σκέψης της νεωτερικότητας. Από το 1825, οι σαινσιμονιστές έδωσαν τις δικές τους απαντήσεις στις προκλήσεις μιας ολόκληρης εποχής που σφραγίστηκε από το τέλος της Παλινόρθωσης και την έλευση της ιουλιανής Μοναρχίας. Η καλλιέργεια του επιστημονικού πνεύματος, η συλλογική οργάνωση της βιομηχανικής παραγωγής και, τέλος, η διάδοση μιας νεο-χριστιανικής ηθικής ήταν οι τρεις κύριοι άξονες πάνω στους οποίους κινήθηκαν οι σαινσιμονιστές για να προτείνουν λύσεις στα κοινωνικά (αναλφαβητισμός, φτώχεια, ανισότητες παντός είδους) και στα πολιτικά (οργάνωση και λειτουργία του έθνους-κράτους) προβλήματα της εποχής τους. Ένα από τα ζητήματα που προσέλκυσαν το έντονο ενδιαφέρον τους ήταν και η «ελληνική υπόθεση». Όταν ο Σαιν-Σιμόν πέθαινε, ο Κιουταχής πολιορκούσε το Μεσολόγγι. Η Ελληνική Επανάσταση βρισκόταν σε μία πολύ κρίσιμη καμπή. Η γαλλική κοινή γνώμη κινητοποιήθηκε άμεσα, στηρίζοντας τους χριστιανούς απόγονους των αρχαίων Ελλήνων. Πρόσφατες αλλά και παλαιότερες μελέτες έχουν αναδείξει με επάρκεια το ρόλο των Γάλλων φιλελλήνων τόσο κατά τη διάρκεια της Επανάστασης όσο και κατά τη σύσταση του ελληνικού κράτους. Σε ό,τι αφορά στη φιλελληνική στάση των σαινσιμονιστών, πολλά είναι τα ερωτήματα που παραμένουν ωστόσο αναπάντητα. Προσπαθώντας να συμβάλουμε στην κάλυψη αυτού του κενού, εκκινούμε από μία βασική διαπίστωση: η συμπαράσταση των σαινσιμονιστών προς τους επαναστατημένους Έλληνες εκφράστηκε ποικιλοτρόπως, με την επίσκεψη μερικών εξ αυτών στην Ελλάδα και τη συμμετοχή τους στον αγώνα, με τα καλέσματά τους για οικονομική ενίσχυση, την αρθρογραφία τους στα «επίσημα όργανα» του κινήματος, τον σχολιασμό καλλιτεχνικών έργων εμπνευσμένων από το 1821, την επικοινωνία τους με Έλληνες λόγιους, ακόμη και την εμπλοκή τους στην οργάνωση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Κεντρική υπόθεσή μας είναι πως στο σαινσιμονικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα αντανακλώνται ορισμένες από τις ζυμώσεις που οδήγησαν στην αποκρυστάλλωση της ιδεολογικής ταυτότητας του εν λόγω κινήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανακοίνωσή μας θα εστιάσει αρχικά το ενδιαφέρον της στα σημεία σύγκλισης ή/και απόκλισης των σαινσιμονιστών με τους φιλελεύθερους και τους συντηρητικούς φιλέλληνες. Στόχος μας εν προκειμένω είναι να αναδείξουμε τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητα των νεοελλήνων σύμφωνα με την αντίληψη των σαινσιμονιστών. Η εμπλοκή κάποιων από αυτούς στη συγκρότηση του ελληνικού κράτους μας επιτρέπει να ανιχνεύσουμε, σε ένα δεύτερο επίπεδο, τα κίνητρά τους, τις προσδοκίες τους και τις ενδεχόμενες διαψεύσεις τους. Επίσης, ενώ από την αρχή της δεκαετίας του 1830 οι εξελίξεις στη Γαλλία και στον ευρύτερο χώρο της ανατολής (Αλγερία, Αίγυπτο και Οθωμανική αυτοκρατορία) συνέβαλαν αποφασιστικά ώστε οι ιδέες των σαινσιμονιστών για την Ελλάδα να ενταχθούν ομαλά στην ευρύτερη προβληματική τους για τις σχέσεις Δύσης- Ανατολής, ένα ζήτημα που δεν έχει επαρκώς διερευνηθεί είναι το ακόλουθο: κατά πόσον Έλληνες λόγιοι που είχαν ιδέες συγγενείς προς τις σαινσιμονικές άσκησαν επιδράσεις στους Γάλλους σαινσιμονιστές που ήρθαν στην Ελλάδα, προς την κατεύθυνση ενδεχόμενης αναθεώρησης της αντίληψης των τελευταίων για τον κόσμο της Ανατολής και τους Έλληνες ειδικότερα.»

Από το βιβλίο περιλήψεων του συνεδρίου, όπως αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Πρωτοβουλίας 1821-2021.

Εξειδίκευση τύπου

Παρουσίαση συνεδρίου

Τύπος

Σύνολα δεδομένων

Γλώσσα

Ελληνικά

Σύνδεσμος

https://www.protovoulia21.gr/draseis/ethnika-kinimata-kai-filellinismos/

https://www.blod.gr/lectures/synedria-vi-i-syzitisi-gia-tin-elliniki-epanastasi-sti-dimosia-sfaira/

Σελίδες - Διάρκεια

00:20:00

Άδεια Χρήσης

Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0 (CC-BY-NC-SA)

Λίστες Αντικειμένων

Πανεπιστήμια - Ερευνητικά Κέντρα: Συνέδρια - εκδηλώσεις

Αντικείμενο

Τίτλος

Ονόματα Ομιλιτών/Συγγραφέων/Editors

Δημιουργός

Τόπος που συμβαίνει

Συσχέτιση

Θέμα - Λέξεις Κλειδιά