Ο ιταλικός φιλελληνισμός και η Επανάσταση του 1821

Τίτλος

Ημερομηνία

09 Νοεμβρίου 2021-11 Νοεμβρίου 2021

Περίληψη

«Ο αγώνας για την ελληνική ανεξαρτησία του 1821 ήταν η πρώτη επανάσταση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που στέφθηκε με επιτυχία, και ταυτόχρονα η πρώτη εξέγερση στην Ευρώπη της Αποκατάστασης που οδήγησε στη γέννηση ενός σύγχρονου κράτους (1832).

Πολλοί παράγοντες επηρέασαν και ευνόησαν την εξέγερση των Ελλήνων ενάντια στην Υψηλή Πύλη, μεταξύ των οποίων η επιρροή του νεοκλασικισμού, που θεωρητικοποιήθηκε στη Ρώμη από τον αρχαιολόγο και ιστορικό τέχνης Johann Joachim Winckelmann και τον ζωγράφο και θεωρητικό της τέχνης Anton Raphael Mengs· η παρουσία της Αικατερίνης Β' στη Μεσόγειο από τη δεκαετία του 1770· η συνθήκη του Küçük Kaynarca (1774), που προώθησε σημαντικά τα ελληνικά συμφέροντα και ευνόησε την περαιτέρω επέκταση και ενίσχυση της ανάπτυξης της διασποράς σε όλη την Ευρώπη· στη διαμόρφωση μιας ελληνικής εθνικής συνείδησης εμπνευσμένης από τα σύγχρονα ιδεώδη του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης. και τέλος το έργο πολυάριθμων Ευρωπαίων και Ελλήνων διανοουμένων.

Κατά το δεύτερο μισό του δέκατου όγδοου αιώνα αυτές οι σημαντικές πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις δεν πέρασαν εντελώς απαρατήρητες από την ευρωπαϊκή κοινωνία, και πράγματι οδήγησαν στη γέννηση του φιλελληνικού κινήματος που, στο πρώτο μισό του δέκατου ένατου αιώνα, είχε καθοριστική επιρροή, όχι μόνο σε όλη την Ευρώπη, αλλά και σε ένα μέρος της αμερικανικής ηπείρου.

Ειδικά στην Ιταλία, ο Φιλελληνισμός γνώρισε μεγάλη συμμετοχή και ταχύτατη διάδοση και αποτέλεσε, κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα και κυρίως από το 1821, κεντρικό σημείο αναφοράς για πολλούς Ιταλούς διανοούμενους, καλλιτέχνες, συγγραφείς, ιστορικούς και πολιτικούς. Ένα τέτοιο φαινόμενο ευνοήθηκε ασφαλώς από τη γεωγραφική εγγύτητα, τις επαφές και τη μακρόχρονη συνύπαρξη μεταξύ ιταλικού και ελληνικού λαού, από τους Ναπολεόντειους πολέμους, από τις επιπτώσεις του Συνεδρίου της Βιέννης και από μια σειρά άλλων κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών συνθηκών. Σε πολλές περιπτώσεις, εξάλλου, ο αγώνας για ανεξαρτησία βρισκόταν στην αρχή έντονων συζητήσεων που υποκίνησαν τη διαδικασία πολιτικής ενοποίησης που οδήγησε, το 1861, στη δημιουργία του Βασιλείου της Ιταλίας.

Λογοτεχνία, θέατρο, ιστορία, μουσική, εικαστικές τέχνες και λαογραφικές σπουδές είναι μερικοί από τους τομείς στους οποίους ο ιταλικός φιλελληνισμός άφησε ανεξίτηλα ίχνη και δημιούργησε μια πολιτιστική κληρονομιά που, χωρίς ποτέ να κρύψει τον δικό του πολιτικό προσανατολισμό, προώθησε την ευρωπαϊκή σκέψη και αναγνώρισε τη συμβολή του Ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Για τους λόγους αυτούς, το συνέδριο σκοπεύει να φέρει στο φως και να μελετήσει τις διάφορες πτυχές του ιταλικού φιλελληνικού κινήματος που έχει στενή συσχέτιση με τον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία, ιδιαίτερα εκείνες που μας επιτρέπουν να υπογραμμίσουμε τις ευρωπαϊκές διαστάσεις της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.»

Από την περιγραφή του συνεδρίου (σε μετάφραση από τα ιταλικά), όπως δημοσιεύτηκε στο πρόγραμμα του συνεδρίου, στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Sapienza.