Επαναστατικά Παλίμψηστα: Η εικαστική αναπαράσταση του δικτύου των ιδιαίτερων αστικών τόπων στο χωροχρονικό φάσμα της Ελληνικής Επανάστασης
Αντικείμενο
Τίτλος
Επαναστατικά Παλίμψηστα: Η εικαστική αναπαράσταση του δικτύου των ιδιαίτερων αστικών τόπων στο χωροχρονικό φάσμα της Ελληνικής Επανάστασης
Εξειδίκευση τύπου
«Αντικείμενο του ερευνητικού έργου είναι η χαρτογράφηση των τόπων στην επικράτεια της Ελλάδας που σχετίζονται με την επανάσταση του 1821 και η αναπαράστασή τους με συνδυασμό επιστημονικών και καλλιτεχνικών στοιχείων ως ‘εικαστικά παλίμψηστα’, δηλαδή διαστρωματώσεις πολιτιστικών, ιστορικών, κοινωνικών, αρχιτεκτονικών, κ.ο.κ. στοιχείων με εκφραστικά μέσα, από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη χαρτογραφία και τις εικαστικές τέχνες. Στη διαδικασία της χαρτογράφησης οι ‘’επαναστατικοί τόποι’’ αντιμετωπίζονται από τους ερευνητές ως ‘’κόμβοι’’, ως ‘’παλίμψηστα’’ και ως ‘’πυκνωτές’’ και μελετώνται αντιστοίχως χωρικά ως δίκτυα σχέσεων, χρονικά ως διαδοχές γεγονότων και εντυπώσεων και ίχνη του παρελθόντος που επιζούν στο παρόν και αναλυτικά εμβαθύνοντας σε σημαντικά στοιχεία ταυτότητας και νοήματα.
Oι ερευνητές συνέλεξαν σύγχρονες ιστορικές μελέτες και διερεύνησαν τους τόπους με αναφορά στο γεωγραφικό τους εντοπισμό και τα γεγονότα που στοιχειοθετούν την εξέλιξη της επανάστασης του 21, δίνοντας έμφαση στη σημασία που, κατά την αντίληψή τους, είχαν για την εξέλιξη αυτή τα χαρακτηριστικά των τόπων (η φυσική τους μορφολογία, η οικονομία και η κοινωνική τους οργάνωση, η χωρική τους οργάνωση και διασύνδεση, η πολιτισμική τους συγκρότηση κλπ). Επεξεργάστηκαν ένα τρόπο απεικόνισης, και ενσωμάτωσαν τις ιδέες τους για τις ιδιαιτερότητες που νοηματοδοτούν τους τόπους, συγκέντρωσαν πληροφοριακό / απεικονιστικό / αφηγηματικό υλικό (ζωγραφικά έργα, λογοτεχνικά κείμενα, δημοτικά τραγούδια και λοιπά πολιτισμικά στοιχεία), επιμένοντας τόσο στον τρόπο που ο τόπος συνέβαλε στην επαναστατική διαδικασία όσο και στον τρόπο που σήμερα φέρει τα υλικά και άυλα ίχνη της, που περιπλέκονται με τις εντυπώσεις, τις ιδιότητες, τις αξίες, τα νοήματα, που του αποδίδονταν από τότε και που συνέβαλαν στην συγκρότηση της σύγχρονης εικόνας του. Στη συνέχεια ανέλαβαν να δημιουργήσουν με βάση τις χαρτογραφήσεις τους, εικαστικές αναπαραστάσεις με απαραίτητη προϋπόθεση την τοποθέτηση των ευρημάτων τους σε υπερτιθέμενα επίπεδα και τη δημιουργία έργων με πολυεπίπεδη, στρωματική δομή, που εκφράζουν οπτικά την έννοια του παλίμψηστου.
Στην έρευνα συμμετείχαν 18 ερευνητές ως μέλη της ομάδας του έργου και περί τους 300 φοιτητές αρχιτεκτονικής, οι οποίοι διερεύνησαν περίπου 200 επαναστατικοί τόποι και παρήγαγαν περί τις 1000 εργασίες (έρευνες, χάρτες, καλλιτεχνικά παλίμψηστα κολλάζ) σε 3 προπτυχιακά μαθήματα του Φορέα Υποδοχής και των συνεργαζόμενων φορέων (Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής ΠΑΔΑ, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΠΘ) και σε ένα διαπανεπιστημιακό εργαστήριο, το οποίο συνδυάστηκε με ένα ‘’συμπόσιο’’ στο οποίο συμμετείχαν 11 ομιλητές. Το έργο έχει παρουσιαστεί σε πέντε συνέδρια: Kazan University, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών & ΕΜΠ & 8ο Μεσογειακό Συνέδριο Αισθητικής και έχει δημοσιευτεί στο διεθνές περιοδικό «Journal Sustainable Development, Culture, Traditions» και στον τόμο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Το Σεπτέμβριο του 2021 έγινε η έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) που παρουσίασε επιλογές από τις εργασίες των φοιτητών και τα 10 έργα των εικαστικών – μελών του ερευνητικού έργου.»
Από την περιγραφή του ερευνητικού έργου στην ιστοσελίδα του προγράμματος. Επιφύλαξη παντός δικαιώματος
Oι ερευνητές συνέλεξαν σύγχρονες ιστορικές μελέτες και διερεύνησαν τους τόπους με αναφορά στο γεωγραφικό τους εντοπισμό και τα γεγονότα που στοιχειοθετούν την εξέλιξη της επανάστασης του 21, δίνοντας έμφαση στη σημασία που, κατά την αντίληψή τους, είχαν για την εξέλιξη αυτή τα χαρακτηριστικά των τόπων (η φυσική τους μορφολογία, η οικονομία και η κοινωνική τους οργάνωση, η χωρική τους οργάνωση και διασύνδεση, η πολιτισμική τους συγκρότηση κλπ). Επεξεργάστηκαν ένα τρόπο απεικόνισης, και ενσωμάτωσαν τις ιδέες τους για τις ιδιαιτερότητες που νοηματοδοτούν τους τόπους, συγκέντρωσαν πληροφοριακό / απεικονιστικό / αφηγηματικό υλικό (ζωγραφικά έργα, λογοτεχνικά κείμενα, δημοτικά τραγούδια και λοιπά πολιτισμικά στοιχεία), επιμένοντας τόσο στον τρόπο που ο τόπος συνέβαλε στην επαναστατική διαδικασία όσο και στον τρόπο που σήμερα φέρει τα υλικά και άυλα ίχνη της, που περιπλέκονται με τις εντυπώσεις, τις ιδιότητες, τις αξίες, τα νοήματα, που του αποδίδονταν από τότε και που συνέβαλαν στην συγκρότηση της σύγχρονης εικόνας του. Στη συνέχεια ανέλαβαν να δημιουργήσουν με βάση τις χαρτογραφήσεις τους, εικαστικές αναπαραστάσεις με απαραίτητη προϋπόθεση την τοποθέτηση των ευρημάτων τους σε υπερτιθέμενα επίπεδα και τη δημιουργία έργων με πολυεπίπεδη, στρωματική δομή, που εκφράζουν οπτικά την έννοια του παλίμψηστου.
Στην έρευνα συμμετείχαν 18 ερευνητές ως μέλη της ομάδας του έργου και περί τους 300 φοιτητές αρχιτεκτονικής, οι οποίοι διερεύνησαν περίπου 200 επαναστατικοί τόποι και παρήγαγαν περί τις 1000 εργασίες (έρευνες, χάρτες, καλλιτεχνικά παλίμψηστα κολλάζ) σε 3 προπτυχιακά μαθήματα του Φορέα Υποδοχής και των συνεργαζόμενων φορέων (Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής ΠΑΔΑ, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΠΘ) και σε ένα διαπανεπιστημιακό εργαστήριο, το οποίο συνδυάστηκε με ένα ‘’συμπόσιο’’ στο οποίο συμμετείχαν 11 ομιλητές. Το έργο έχει παρουσιαστεί σε πέντε συνέδρια: Kazan University, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών & ΕΜΠ & 8ο Μεσογειακό Συνέδριο Αισθητικής και έχει δημοσιευτεί στο διεθνές περιοδικό «Journal Sustainable Development, Culture, Traditions» και στον τόμο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Το Σεπτέμβριο του 2021 έγινε η έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) που παρουσίασε επιλογές από τις εργασίες των φοιτητών και τα 10 έργα των εικαστικών – μελών του ερευνητικού έργου.»
Από την περιγραφή του ερευνητικού έργου στην ιστοσελίδα του προγράμματος. Επιφύλαξη παντός δικαιώματος
Δημιουργός - Φορέας
Επιστημονικά Υπεύθυνος/Υπεύθυνη
Ευφροσύνη Τσακίρη (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο)
Σύνδεσμος έργου
Position: 3114 (15 views)